Worcester Cathedral MS. F. 80 fols. 209–326

Introduction, Edition, and Translation
by Eugene Crook

Frontmatter

No. Latin entry English translation Incipit fol.
1 Apparuit gracia Dei “For the grace of God has appeared” Apparuit gracia Dei, ad Tittum 2[:11]. Apparicio Christi triplex est 209vb
2 Altare quadruplex est An altar is fourfold Altare quadruplex est et quodlibet triplex. 210rb
3 Abscondere To conceal Abscondit diabolus, abscondit homo, abscondit Deus 210rb
4 Abstinencia Abstinence Abstinencia est potissimum remedium contra gulam 210va
5 Accingi To be girded up Accingi solent viatores ne per lutum inficiantur 211ra
6 Adorare To adore Adorare. [Matt. 2:11]: Et procidentes adoraverunt eum. 211ra
7 (Ecce) Agnus Dei (Behold) the Lamb of God Ecce agnus Dei, Joan. 1[:29]. Ostensio socialis in aduerbii demonstracione 211va
8 [Ambulare] Embulare To walk [Ephes. 5:8]: Et filii lucis ambulate, quod fit si quis seruat scinceritatem in affectionibus. 211vb
9 Amicicia Friendship Amicicia est mensalis, id est, “metefrendi,” que dum vocatur ad mensas 212rb
10 Amor Dei et mundi Love of God and the world Amor Dei et mundi est duplex qui similis. In homine stare non possunt 212vb
11 Ancilla Handmaid Ancilla duplex reperitur: Mala et bona. Mala quidem triplex 213rb
12 Aperire To open Aperire debet homo tria, Deo, proximo, videlicet, cor, os, et manum. 213vb
13 Aquarum Of the waters Aquarum quedam fluunt ab interiori vt lacrimales et hee designant penitenciam 213vb
14 Archus Rainbow Vide arcum, et benedic qui fecit illum, Eccli. 43[:12] 214rb
15 Arma virtutum The Arms of Virtues Arma virtutum oportet accipere contra hostes anime 214rb
16 Ascendere To Ascend Ascendere faciunt quatuor: natura, violencia, ars, et agilitas 215rb
17 Ascendit Abraham Abraham went up Ascendit Abraham de Egipto, Gen. 13[:1]. Abraham erat pater multarum gencium 215vb
18 Aspicere To Look at Aspicere debet homo presencia, preterita, et futura 216ra
19 Aurora Dawn Aurora terminat noctis pericula. Inchoat lucis curricula 216rb
20 Beatitudo Blessedness Beatitudo triplex reperitur. Prima ficta quia apparens et non existens 216va
21 Benedictio Benediction Benedictio triplex reperitur, scilicet, hominis ad hominem, Dei ad hominem, et hominis ad Deum 217rb
22 Bellum War Bellum dupliciter accipitur. Nam dicitur homo constat ex duplici substantia 217vb
23 Bonorum Of Goods Bonorum quinque sunt genera. Quorum primum est bonum nature, vt corpus et anima 218rb
24 Cadere To Fall Cadere faciunt multa corporaliter sic et spiritualiter 218vb
25 Caritas Charity Caritas secundum Magistrum 3 Sententiarum est dilectio qua diligitur Deus propter se et proximus propter Deum 219ra
26 Castitas Chastity Castitas est sicut lilium inter spinas. Habet precium inter gemmas 219rb
27 Celum Heaven Celum est altum sublimitate, amplum immensitate, luminosum serenitate 220ra
28 Ciuitas est triplex The City is triple Ciuitas est triplex: supprema, media, et infima 220rb
29 Ciuitas est duplex The City is double Ciuitas est duplex: mundi et Dei, seculi et claustri 220vb
30 Clamauit Jesus tripliciter Jesus Proclaimed Three Ways Clamauit Jesus tripliciter. Primo stans in templo, Ioan. 8[:2, 20]. Secundo, coram Lazaro, Ioan. 11[:43]. 221ra
31 Cognicio Perception Cognicio habetur tripliciter. Per auditum, Ysai. 33[:13]: Audite, qui longe estis, etc. 221rb
32 Colligere To Collect Colligere debet homo quedam pertinacia ad seipsum, quedam ad proximum, quedam ad Deum 221vb
33 Confessio Confession Confessio reperitur triplex: Proprii peccati, veri fidei, diuini beneficii 222ra
34 Congregacio Congregation Congregacio est triplex: infima, media, supprema 222rb
35 Considerare To Consider Considerare debet homo supra se, in celo aquam glorie ut emat 222va
36 Consilio Counsel Consilio necessaria est quatuor considerari: expediens, facile, certum, securum 222vb
37 Consolacio-nem Consolation Consolacionem querunt diuersi in diuersis. Nam quidam vane in rebus transitoriis 223ra
38 Contricio Contrition Contricio est dolor voluntate assumptus cum proposicio confitendi et satisfaciendi 223rb
39 Conuersio Conversion Conuersio est multiplex. Nam quedam naturalis, Eccli. 40[:11] 223vb
40 Cor contritum et humiliatum The Contrite and Humble Heart Cor contritum et humiliatum Deus non despicies 223vb
41 Crescere To Increase Crescere debet homo spiritualiter ad modum arboris corporaliter 224rb
42 Corona sanctorum The Crown of the Saints Corona sanctorum est duplex. Vna militancium in via, que est virtutis et gracie 224vb
43 Currentes versus patriam Running toward the Fatherland Currentes versus patriam attendere debent tria: motiuum, viam, et modum 225ra
44 Custodia Guard Custodia triplex est: humana, angelica, diuina 225rb
45 Cum nobilius sit dare quam accipere It is More Noble to Give than to Receive Cum nobilius sit dare quam accipere, qui plus dat et minus accipit nobilior est 225vb
46 Debet homo multa Man Owes Many Things Debet homo multa: quedam Deo, quedam sibi, quedam proximo 227ra
47 Desperacio Despair Peccatum cum desperacione certa mors est 227ra
48 Deus ostenditur in scriptura God is shown in the Scriptures Deus ostenditur in scriptura summe potens, summe sapiens, et summe bonus 227rb
49 Deo debet homo credere Man ought to believe in God Deo debet homo credere quia summe verax, Rom. 3[:4]: Deus autem verax, omnis homo mendax 228ra
50 Diabolus impugnat a facie The Devil fights head on Diabolus impugnat a facie quia nititur a bono reuocare 228rb
51 Dies Days Dies sunt presentes, preteriti, et futuri. Preteriti sunt memorandi, 228vb
52 Dileccio Dei Love of God Dileccio Dei est lux in cognicione, ignis in affeccione, virtus in operacione 229ra
53 Diligere debemus inuicem We Must Love One Another Diligere debemus inuicem, Eph. 4[:25]: Quoniam sumus inuicem membra 230rb
54 Diuiciarum Of Riches Diuiciarum quedam temporales, quedam spirituales, quedam celestes 230va
55 Docenda To be Taught Docenda sunt tria. Que cauenda, que agenda, que expectanda 230vb
56 Domino Deo To the Lord God Domino Deo quia summe potenti debetur timor, quia summe sapienti debetur honor 231rb
57 Domus House In domorum construccione hoc ordine vtuntur. Fundamentum iaciunt, bases disponunt 231va
58 Domos diuersos Diverse Houses Domos diversos habet uniuersorum Dominus et varias in domibus mansiones 231vb
59 Domus in scriptura House in Scriptures Domus in scriptura multiplex reperitur. Nam prima dicitur tota mundi machina 232rb
60 Dormicio Sleep Dormicio quedam est naturalis ad fomentum nature concessa 232va
61 Duplex est dormitacio Sleeping is Double Duplex est dormitacio, vna vite corporalis per naturam, de qua in Joan. [11:11] 233ra
62 Ductus est Jesus Jesus is Led Ductus est Iesus ad quatuor et propter quatuor. Primo, in desertum ut temptaremur 233rb
63 Dulcedo Sweetness Dulcedo examinetur, culpe, gratie, Christi, et glorie 233va
64 Ebrietas Drunkenness Ebrietas est radix criminum, origo viciorum, turbacio capitis, subuersio sensus 233vb
65 Ecclesie duplex Church is double Ecclesie duplex genus inuenitur. Est enim materialis, que consistit in coaceruacione lapidum 234ra
66 Electus Choice Electus siue prelatus debet subditos excellere, quantum caput membra 234ra
67 Elemosinam Alms Date eleemosinam: et ecce omnia munda sunt vobis, Matt. 6[:2-3] et Luc. 11[:41] 234rb
68 Elemosina est sicut lumen Alms are like a light Elemosina est sicut lumen radiosum fugans tenebras peccati et serenans mentem 234vb
69 Empti estis You have been Purchased Empti estis precio magno, [1] Cor. 7[:23]. Homo obligatus ad carcerem limbi 235rb
70 Facere debet homo Man ought to make Facere debet homo aliqua pertinacia ad seipsum, aut ad proximum, aut ad Deum 235vb
71 Fidelitas triplex Faithfulness is triple Fidelitas triplex reperitur: Dei ad hominem, hominis ad Deum, hominis ad hominem 236rb
72 Fides Faith Fides secundum Magistrum, 3 Sententiarum, est virtus contra ea que ad fundamentum pertinent 237ra
73 Flos Flower Flos dicitur iocunditas mundi, qualis est prosperitas temporalis seu speciositas corporalis 237va
74 Fornax Furnace Alia est bonorum qua iusti purgantur, Eccli. [27:6]: Vasa figuli probat fornax 238ra
75 Fraternitas Brotherhood Fraternitas quadruplex reperitur: naturalis et spiritualis. Naturalis duplex 238ra
76 Gaudium est triplex Joy is triple Gaudium est triplex, quia quoddam peruersorum quod est fugiendum 238va
77 Gaudent quidam Some rejoice Gaudent quidam in vanitate mundi, Joan. 16[:20]: Mundus autem gaudebit 238vb
78 Generacio Generation Generacio duplex est, diuina et humana. 239ra
79 Gloria celestis Heavenly Glory Gloria celestis habet valorem impreciabilem, decorem inestimabilem, honorem insuperabilem 239rb
80 Gracia data est Grace is to be given Gracia data est ad tria. Ad bene viuendum quo ad seipsum, Act. 10[:45] 239va
81 Hamus dicitur Christus A Hook is said to be Christ Hamus dicitur Christus qui est ferreus per positam, acutus per sapienciam 239vb
82 Hominis vita The Life of Man Hominis vita versatur inter duos status culpe et gracie, inter duas fortunas 239vb
83 Homo debet attendere Man ought to attend Homo debet attendere in seipso duo, scilicet, dignitatem, ne vilescat, fragilitatem, ne superbiat 240rb
84 Hostem triplicem habet homo Man has a triple Enemy Hostem triplicem habet homo: mundum, carnem, demonem 240vb
85 Humilitas triplex distinguitur Humility is distinguished triply Nam vna est prodiciosa siue dolosa de qua Eccli. 19[:23] 241rb
86 Humilitas est breuis scala Humility is a short ladder Humilitas est breuis scala ascensionis. Scala nempe habet duo extrema, primum et suppremum 241va
87 Jeiunium multipliciter commendatur Fasting is commended many ways quia ab auctore, id est, a Deo vel de impotente cum diceret, [Gen. 2:17] 242rb
88 Jerusalem Jerusalem quatuor modis accipitur secundum quod quatuor habet theoricos intellectus 243rb
89 Jesus Jesus Jesus interpretatur saluator vel salutaris. Et est illud nomen virtuosum 243vb
90 Ignis Fire Ignis est triplex: spiritualis, artificialis, et naturalis. E quibus aliquis ignis lucet 244va
91 Induunt electi Dei The Elect of God Put On Induunt electi Dei quidam cilicium penitencie in signum doloris, sicut mulier amisso marito 244vb
92 In inferno In Hell duplex est pena, scilicet, pena dampni quod est carencia visionis Domine et pena sensus 245ra
93 Infirmus Weak Miserere mei quoniam infirmus sum. Quidam paciuntur dolores, quidam tumores 245ra
94 Infirmitas Infirmity Infirmitas triplex reperitur. Prima est peruersitas culpe que fugienda est 245rb
95 Intelligere debemus We must understand Intelligere debemus que supra nos. ¶ Item, id est, Deum. Rom. 1[:20] 245va
96 Judicium in quolibet Judgment. In whatever In quolibet iudicio tribunali est triplex personarum distinccio 245vb
97 Judicium. Nota Judgment. Note Nota quod in scriptura legitur de duobus iudiciis a Deo pro peccatis contra homines promulgatis 246va
98 Judicium muneritur multiplex Judgment is protected in many ways scilicet, diuinum quod est metuendum, Psal. [118:120]: A iudiciis tuis timui. 247ra
99 Judicium est multiplex Judgment is multiplex quia quoddam est iudicium ad malos tantum, quoddam quo ad bonos tantum 247va
100 Jugum triplex reperitur Yoke is found to be triple gratie, culpe, pene. Primum est perfeccionis euangelice 248rb
101 Justicia Justice est reddere vnicuique quod suum est. Quia secundum Bernardum 248rb
102 Justi luminaria The Just are lights dicuntur [Philip. 2:15]. Nam sicut luminaria contra naturalem cursum rapiuntur 248vb
103 Ira in Deo Anger in God non dicit affectum nature commote, set affectum vindicem 248vb
104 Laborant tria genera hominum Three kinds of men work Laborant tria genera hominum: penitentes, predicantes, presidentes penitentes 249rb
105 Lac habet liquorem Milk is liquid Lac habet liquorem, candorem, et saporem. In liquore videmus fluxibilitatem et conuertibilitatem 250rb
106 Lacrimantur They cry Flent et lugent vtiliter tria genera hominum: penitentes, pacientes, contemplantes 250rb
107 Lauat nos Christus Christ washes us Lauat nos Christus multipliciter. Primo per suam operacionem effectiue 250va
108 Laudatur aliquid Something is praised Laudatur aliquid tribus modis, aut comparacione rei nobilis 251ra
109 Leo studiosus est The lion is attentive Leo studiosus est industria naturali, generosus est in naturali irrationali 251ra
110 Lepra designat peccator Leprosy designates the sinner quia morbus contagiosus. Nam sicut leprosus generat leprosum corporaliter 251va
111 Leticia triplex inuenitur Joy is found to be threefold Nam quedam est periculosa utpote mundanorum qui letantur de nichilo 252ra
112 Lex Dei commendatur The Law of God is commended propter sex partes quas continet. Primo, propter testimonia veritatis 252va
113 Libri tres sunt There are Three Books scilicet, scripture, consciencie, creature. De quibus Prou. 22[:20] 252vb
114 Ligari solent tria genera rerum Three kinds of things should be bound quia homines ut crucientur, recondita ut seruentur, vulnera ut curentur 252vb
115 Lignum Wood Quando aliquid potest fieri per potenciam et per iustitiam pulcrius vt fiat per iustitiam 253ra
116 Lilium palliet in radicibus The Lily pales in its roots viret in folis, candet in floribus, rubet in granis. Sic vir iustus palliet per humilitatem 253va
117 Locus Place Sunt quatuor quibus anime nunc habitant, scilicet, infernus, purgatorium, paradisus, et iste mundus 253vb
118 Loqui debet homo Man ought to speak de tribus: de seipso, de proximo, de Deo. De seipso debet loqui 254ra
119 Loquimini veritatem vnusquisque Speak truth everyone Loquimini veritatem vnusquisque cum proximo suo, Zach. 8[:16] 254va
120 Lucerna dicitur predicator A lamp is said to be a preacher Psal. [131:17]: Paravi lucernam christo meo 254vb
121 Luna The Moon Luna habet quedam in apparencia tantum, quedam in apparencia et existencia 255ra
122 Lux quedam Some Light est exterior et corporalis vtpote solaris. Est alia lux interior et spiritualis 255va
123 Lux Deus illuminat Light God illuminates Deus illuminat hominem triplici luce, nature, gracie, glorie 256ra
124 Magister bonus Christus The good Master is Christ quia docuit nos remedia sanitatis velud bonus medicus, Matt. 9[:11-13] 256vb
125 Mala Evils [Psal. 89:15]: Letati sumus pro diebus quibus nos humiliasti; annis quibus vidimus mala 257ra
126 Mandata Dei The Command-ments of God Mandata Dei seruanda sunt ratione quadripliciter cause 257rb
127 Manducacio Eating Manducacio est triplex: corporalis, sacramentalis, et celestis 257vb
128 Manus The Hand Manus legitur triplex: Dei, viri iusti, et viri impii. Manus Dei legitur continens et regens 258ra
129 Mare The Sea In mari solent fieri turbacio tribus ex causis 258rb
130 Mundus dicitur Mare The World is said to be the Sea propter inquietudinem et amaritudinem in quo nauis principalis est cupiditas 259ra
131 Maria ad laudem Maria for the praise Ad laudem virginis nec scriptura sufficit, nec figura. Vnde sancti balbucientes 259rb
132 Maria conseruabat Mary kept Maria conseruabat omnia verba hec, conferens in corde suo, [Luc. 2:19] 259va
133 Mater Mother Debitum parentis ad prolem est producere, plenius instruere, carius diligere 260ra
134 Medice Physician Medice cura teipsum, Luc. 4[:23] 260rb
135 Medicus due Physician two Due reddunt medicum naturalem perfectum, theorica et practica 261ra
136 Memor esse debet quilibet Anyone ought to be mindful pertinencium ad seipsum, pertinencium ad proximum, pertinencium ad Deum 261va
137 Militia Warfare Militia est vita hominis super terram, Job 7[:1] 261vb
138 Ministrorum Christi Of the Attendants of Christ consideranda sunt merita imitanda, et primia appetenda merita consistunt in accione graciosa 262ra
139 Miraculum A Miracle Miraculum infirmos curat secundum Gregorium, homilia 4 Super Mattheum 262rb
140 Misericordia duplex est Mercy is double Misericordia duplex est, diuina et humana 262rb
141 Misericordia potest dici interna Mercy can be said internal Misericordia dici potest interna Christi compassio que vtique maior et melior est quam eius passio 263ra
142 Misericordia Dei erga nos The mercy of God toward us Misericordia Dei erga nos apparet in tribus: ingratuite vocacionis instancia 263rb
143 Mons The Mountain Mons qui est secundum Rabanum, De naturis, tumor terre eminens 263va
144 Mors Nolo mortem Death I do not want the death [Ezech. 33:11]: Nolo mortem peccatoris, sed vt magis conuertatur et viuat 263vb
145 Mors est triplex Death is triple Primo est nature omnibus induta, de qua [2] Reg. 14[:14] 264va
146 Mors triplex legitur Death is read to be triple Nam alia est naturalis que modo non excedit CXX. annos 264vb
147 Mors memor Death Remember Memor esto iudicii mei, Eccli. 38[:23]. Qui nobis ante legem per patriarchas 265vb
148 Maledictio A Curse In veteri lege triplex erat maledictio mulieribus inflicta, quarum alteri omnis mulier subiacebit si non concipiebat 266ra
149 Mundanda sunt Things to be cleaned Mundanda sunt in nobis multa per multa et propter multa 266rb
150 Mundus iste This World Mundus iste est locus peregrinacionis, et operacionis, atque temptacionis 266vb
151 Mundus quamuis Although the World Mundus quamuis pulcher promittat decipit 267ra
152 Mundus in mundo World In the world In mundo est veritas. Nam secundum Hillarium veritas nihil habet falsum 267va
153 Mundus dicitur mare The World is said to be the sea propter instabilitatem, Ysai. 57[:20]: Impius quasi mare fervens, quod quiescere non potest 268ra
154 Mutacio non cadit Change does not fall Mutacio non cadit in Deum, secundum illud Mal. 3[:6]: Ego Dominus, et non mutor 268rb
155 Natiuitas Nativity Puer natus est nobis, Ysai. [9:6]. Sicut legimus in Christo tres substancias 268va
156 Nauis A Ship Nauis triplex inuenitur. Prima fuit innocencia in qua posuit Adam 268vb
157 Negociamini Trade Negotiamini dum venio, Luc. [19:13]. Quidam negociantur male 269ra
158 Nomen Numerus Name, Number,[Ysai. 9:6]: Et vocabitur nomen eius admirabilis, consiliarius, Deus, fortis 269rb
159 Nouum faciet Deus God created a new thing Nouum faciet Deus super terram, [Jer. 31:22]. 270ra
160 Nouum ecce New. Behold Ecce noua facio omnia, Apo. [21:5]. In isto nouo tempore 270ra
161 Nox Night Per noctem totam laborantes nichil cepimus, Luc. 5[:5] 270rb
162 Nubes Cloud In nube notatur status gratie solidatur 270va
163 Nupcie Marriage Videntes stellam magi, [Matt. 2:1-2] et est illud coniugium 271ra
164 Obedienciam docuit Christus Christ taught Obedience Obedienciam docuit Christus duplici exemplo ad mundum veniens, Joan. 6[:38] 271rb
165 Oblatio Oblation Oblatio placet Deo si offerens sit mundus quo ad seipsum 271va
166 Oculus naturalis The natural Eye Oculus naturalis habet tria: actum, objectum, defectum 272ra
167 Operariorum Of the Workers tria sunt genera, de quibus, Apo. 3[:15-16]: Utinam calidus esset aut frigidus 272rb
168 Opus Work Opus dicitur meritorum quantum ad finem quando intenditur Dei honoracio, 273rb
169 Oracio est incensum Prayer is like incense Oratio est incensum diuine miseracioni offerendum 273vb
170 Oracio debet esse deuota Prayer ought to be devout Oracio debet esse deuota ita vt cor consonet ori alioquin reprehenditur, Ysai. 29[:13] 274ra
171 Orare To Pray Duo homines ascenderunt in templum ut orarent, etc., [Luc. 18:10-12] 274va
172 Omnia honeste All things decently Omnia honeste, et secundum ordinem fiant in vobis, [1] Cor. 14[:40] 274vb
173 Ouibus comparantur iusti The just are compared to sheep Primo propter innocencie simplicitatem. Non enim nocent vt lupi, [2] Reg. vltimo [24:17] 275ra
174 Patiencia est prudens Patience is prudent Patiencia est prudens ad regendum sicut patet adquirendo, conseruando, multiplicando 275rb
175 Patientia ad paciendum Patience for being patient Ad patiendum mouere debent quatuor: vigor exempli, pudor opprobrii, timor supplicii, amor premii. 275va
176 Panis Bread Ad sustentacionem habendam triplici pane indigemus 276va
177 Pascha Easter Pascha quandoque sumitur pro die, ut ibi, [Luc. 22:1] 276vb
178 Passio Passionibus Passion Passionibus non meretur nisi pacienter tollerentur. 276va
179 Passio Christi The Passion of Christ Passio Christi ducit peccatorem ad dolorem contricionis, ad pudorem confessionis 277va
180 Pastores ouium sumus We are Shepherds Pastores ouium sumus, [Gen. 47:3], quia omnes transferentes 278rb
181 Pastor bonus The good Shepherd Pastor bonus comparatur arce de qua ad Heb 9[:4] 278va
182 Pastoris boni Of a good Shepherd Pastoris boni est oues commissas conseruare non distrahere, lupos dispergere 278va
183 Pater noster Our Father Pater noster recte vocatur Deus et ratione creationis generaliter 278vb
184 Paupertas Poverty est eligenda propter tria. Primo, propter Christi approbationem qui non solum verbo sed opere 279ra
185 Pax Peace Ipse est pax nostra qui fecit vtramque vnum, Eph. 2[:14] 279rb
186 Peccare Quia contingit To Sin Because it happens Quia contingit hominem peccare tripliciter per infirmitatem, ignoranciam, et certam maliciam 279vb
187 Peccatum grave est Sin is serious quod serpens seipsum torquet. Non est impiis gaudere dicit Dominus, [Isai. 48:22] 280rb
188 Peccati duplex est genus The kind of sin is double quia aliud interius latens, aliud exterius patens et ab vtraque aduertenda est voluntas 280rb
189 Peccata sunt vitanda Sins are to be avoided precipue propter tria. Quia est deformitas Deo et angelis, odibilis iniquitas Deo, amabilis infirmitas mundo 280vb
190 Peccatum odiendum est Sin is to be hated quia nocet hominis virtuti, ipsam debilitando operacioni, ipsam deformando, siue ipsam deordinando 281va
191 Pena duplex Double Penalty Duplex pena debetur peccato. Vnum de rigore iustitie interrationabilis qui et infernalis 282va
192 Qui primus in hoc mundo Penituit Who first in this world repented rectam formam penitendi tradidit. Legimus angelum peccasse, sed non penituisse 283ra
193 Penitentia Circa penitenciam Penance Concerning Penance Circa penitenciam videamus motiuum et modum. Motiuum est vt penitentia agatur 283rb
194 Penitencia Circa penitentiam nota Penance Concerning penance note Circa penitentiam nota eius partes integrales, eius artes virtuales, eius laudes figurales 283vb
195 Penitere debemus We must repent Penitere debemus tripliciter.,¶ Quia tripliciter peccamus corde, ore et opere
196 Percussio A Blow Percussio solet fieri vel ad excitandum sicut parentitur equus, Act. 12[:7] 284va
197 Petere debet homo A Man ought to Seek tria culpe remissionem, gratie immissionem, glorie commissionem 284va
198 Pasce oues meas Feed my sheep Quamuis omnes apostoli essent honorati secundum illud Psal. [138:17] 285ra
199 Predicator The Preacher Predicator debet esse doctus vt intelligat. Nam aqua prius est in fonte quam in riuo 285va
200 Precepta diuina The divine Precepts sunt adimplenda ratione triplicis cause. Primo racione efficientis, id est, precipientis Dei 285vb
201 Prelacio A Prelate Hominem dignum prelacione faciunt tria, scilicet, vocacio diuina quia nemo assumit 286rb
202 Prelati ponuntur Prelates are placed Ponuntur in loco eminenciori, ut sicut alios precellunt status dignitate 286vb
203 Prope est Dominus The Lord is Near Dominus homini. Primo vt custodiat eum a malo 288ra
204 Puer natus est nobis A child is born to us Iste datus est nobis in exordium reconsiliacionis humane 288rb
205 Puer Jesus The Boy Jesus Jesus conuenienter dicitur puer. Nam puer est verax, simplex, purus, letus 288vb
206 Pulcritudo triplex Beauty is triple corporalis, virtualis, eternalis. Prima periculosa, secunda graciosa, tercia gloriosa 289rb
207 Pulchritudo triplex est pulcritudo Beauty Beauty is triple Suspecta, quia apparens et non existens. Quarum prima est ficta et simulata 289va
208 Querenda sunt tria Three things ought to be sought scilicet, sapientiam ad conuersando, gratia in perseuerandum, gloriam in consummando 289vb
209 Quis in omnibus sicut Dauid fidelis? Who among all is so faithful as David?,solet fieri interogacio per hoc nomen. Quis ad tria, ad inquirendum veritatem sicut dicitur Matt. 21[:10] 290rb
210 Recordari debet homo Man ought to remember pertinencia ad Deum, ad seipsum et ad proximum. Pertinencia ad Deum sunt tria 290va
211 Rector aliorum A Guide of Others debet habere auctoritatem in imperiis, Eccli. 17[:14]: In unamquamque gentem præposuit 291ra
212 Rectum A Straight line Rectum est cuius medium non exit ab extremis. Talem fecit Deus hominem ab inicio 291rb
213 Reddere To Return [Rom. 12:16-17]: Nolite esse prudentes apud vosmetipsos, nulli malum pro malo reddentes 291vb
214 Regnum celorum The Kingdom of Heaven aliud est superius in patria et dicitur ecclesia triumphantium, de quo dicitur in Matt. [8:11] 292rb
215 Regnum triplex est Kingdom is triple Vnum intra nos quod debemus conseruare. Aliud est contra nos quod debemus deuitare 292rb
216 Religiosus The Religious Man In religioso tria commendantur, scilicet, pondus maturitatis, amor comitatis, fuga proprietatis 292vb
217 Relinquere To Leave Relinquendum est peccatum perpetratum pro penitentiam sicut fur furtum ne secum suspendatur 294ra
218 Requies Rest Requies est duplex. Vna apparens et non existens et ideo falsa. Alia apparens et existens et ideo vera. 294va
219 Respicere To Look Back Respicere debet homo secundum sex habitudines, quia, superius, inferius, dextrorsum, sinistrorsum 294vb
220 Resurrectio Resurrection Die tercia resurget Christus. Probauit resurrexionem suam multipliciter 295rb
221 Rethe Net Duc in altum et laxate recia in capturam, [Luc. 5:4]. Aque sunt populi, mare est seculum 295va
222 Reuerti To Return Cum immundus spiritus exierit ab homine, etc. Revertar in domum meam, etc., [Luc. 11:24] 295va
223 Rex A King Rex dicitur vir iustus, [Prou. 29:4]. Primo propter malorum eradicadionem 296ra
224 Sabbatum Sabbath Sabbatum sanctificare. [Exod. 20:8]: Memento ut diem sabbati sanctifices 296rb
225 Sacerdocium The Priesthood Vos estis genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis, [1] Pet. [2:9] 296va
226 Saluare To Save [1 Tim. 2:4]: Quod Deus vult omnes homines saluos fieri 296vb
227 Sanctificatio Sanctification Sanctificacio sumitur tripliciter. Pro emendacione a peccato, vt ibi, Rom. 6[:22] 296vb
228 Sanguis in scriptura Blood in the scriptures varie sumitur. Vno modo vocatur humor rubeus in corpore 297rb
229 Sanguis Christi effusio The shedding of Christ’s blood nostra fuit curacio. Ergo in arce brachium hominis ligatur, percutitur, minuitur 298ra
230 Sanguis Christi emundat The Blood of Christ cleanses Sanguis Christi emundabit conscientias nostras ab operibus mortuis, Heb. [9:14] 298vb
231 Sanguis Christi est peccantibus The Blood of Christ is for sinners in remedium, penitentibus in refugium, laborantibus et pugnantibus in auxilium 299ra
232 Sanitas spiritualis Spiritual Health recuperatur, primo, per lacrimosam contritionem, sicut eger per sudorem dolens per balneacionem 299va
233 Sapientes The Wise ones Sapientes quidam videntur et non sunt, sicut auricalcum apparet aurum 299vb
234 Satisfacere To Make Payment Satisfacere est dignos fructus penitentie agere, Luc. 3[:8] 300va
235 Scriptura sacra Sacred Scripture Scriptura sacra est velut Sancti Spiritus apotheca in qua reperitur efficax 300va
236 Scire To Know Quamuis scioli sint sicut stelle lucentes non contempnunt discere volentes 301ra
237 Semen Seed Sit semen seruatum rigatum. Probatum seruatum quidem curiose a rapacibus quod enim [Luc. 8:5-8] 301vb
238 Sequi To Follow Multum refert inter sequelam hominum et sequelam canum bestiam insequencium 301vb
239 Serpentis prudencia The Prudence of a Serpent Prima est custodia capitis pro quo, scilicet, totum corpus exponit 302ra
240 Seruire To Serve Nemo potest duobus dominis seruire, Matt. 6[:24], Deo, scilicet, et peccato 302rb
241 Sol habet tria The sun has three Sol habet tria, substantiam, virtutem, et operationem 302vb
242 Sol. In sole notatur The Sun. In the sun is noted In sole notatur nobilitas conditionis. Secundum hoc potest designare Christum 304ra
243 Spiritus Sanctus The Holy Spirit est optimum donum. De quo dicit Augustinus. Magna Dei misericordia qui dat donum equale sibi 304va
244 Stabat Christus Christ was Standing ad predicandum vt melius audiretur sicut clamans edictum principis, Joan. 7[:37] 305rb
245 Surgere To Rise up nos mouet oportunitas temporis in quo nunc viuimus, cum enim triplex 305vb
246 Tabernacu-lum Tent Tabernaculum dicitur prius ecclesia que in omnibus particularibus ecclesiis est vna 306rb
247 Talentum Talent Talentum apud diuersas gentes diuersum est. Nam apud Grecos sicut calco nichil est minus 306va
248 Templum Temple accipitur in scriptura dupliciter. Quandoque spiritualiter quandoque literaliter 306va
249 Temptare To Tempt Ductus est Jesus in desertum a spiritu vt temptaretur, [Matt. 4:1] 307ra
250 Tempus Time Tempus triplex est, presens, preteritum, et futurum 307va
251 Terram australem A Southern Land Terram australem et arentem dedisti mihi, iunge et irriguam, Josue 15[:19] 308ra
252 Testamentum Covenant Statuit ei Dominus testamentum sempiternum, [Eccli. 45:8] 308vb
253 Trahere To Draw Nemo venit ad me nisi Pater meus traxit illum, [Joan. 6:44] 309ra
254 Tribulacio Affliction Da nobis auxilium de tribulacione, [Psal. 59:13] 309vb
255 Venire Cum venit To Come When came Cum venit plenitudo temporis, [Gal. 4:4] 312va
256 Venire Ecce mitto To Come Behold I send Ecce mitto angelum meum, etc, [Luc. 7:27] 313ra
257 Venire Aduentus Christi To Come The coming of Christ Aduentus Christi triplex est, preteritus, presens, et futurus 314ra
258 Venit Jesus Jesus came secundum illud Haba. 2[:3]: Veniens veniet, et non tardabit 314va
259 Venit Christus Christ Came sicut dominus ad seruos, sicut magister ad discipulos, sicut medicus ad egrotos 315ra
260 Venire Qui vult To come Who wants Qui vult venire post me abneget semetipsum, etc. [Matt. 16:24] 315rb
261 Verbum The Word Verbum caro factum est, [Joan. 1:14]. Est verbum quod corde concipitur 315va
262 Veritas increata Uncreated Truth Veritas increata Deus est. Veritas creata donum eius 316ra
263 Veritas diminute Truth decayed Diminute sunt veritates a filiis hominum, Psal. [11:2] 316va
264 Vestis Clothing In veste exigitur quod sit munda. Hoc fit per continentiam et penitentiam 316vb
265 Via tria The Way Three Via tria expediunt viatori vt, scilicet, in via defendatur, vt per viam dirigatur, vt post viam quietetur 317rb
266 Via mala The Evil Way Via mala est multiplex. Nam aliqua est via deserta accidie, Ysai. 57[:17] homo abiit vagus in via cordis sui 318ra
267 Videre Anima videt To See. The Soul sees Anima videt Deum tripliciter. Primo in statu glorie post resurrexionem 318rb
268 Videre Ad Visionem To See for vision Ad visionem corporalem tria requiritur. Organum quo videtur, obiectum quod videtur, lumen 318rb
269 Videre Quatuor sunt To See There are four Quatuor sunt que debet homo frequenter videre, scilicet, feditatem iniquitatis proprie 318vb
270 Videre debet homo To See Man ought to Videre debet homo tria, scilicet, incommoda peccati ad fugiendum, pericula mundi precauendum, opera Dei 319vb
271 Vigilate Watch Vigilate, et orate, Matt. 26[:41]. Hic Salvator sollicitat ad geminum virtutis exercicium 320va
272 Vincere To Overcome Scribitur in historia Romanorum quod ter vincenti pro republica triplex honor reddetur 320vb
273 Vinculorum Of Bonds Vinculorum quedam sunt desideranda quia a Deo, quedam toleranda quia propter Deum 321ra
274 Vinculum Videns diabolus A Bond The Devil seeing Videns diabolus aliquos euadere vinculum voluptatis, pronitatis, difficultatis, addit funiculum triplex 321va
275 Vinum Wine Vinum est pungitiuum, calefactiuum, letificatiuum. Sic adueniente gratia pungitur cor ad penitentiam 321vb
276 Virga Staff Virga dicitur Maria. Nam virga habet temperiem ne sit dura 322ra
277 Virginitas Virginity Triplex est virginitas secundum Bernardum, Supermissus est, corporis tantum, mentis tantum 322rb
278 Virtuosus Virtuous Virtuosus comparatur ligno fructuoso. Alioquin producuntur glandes et silique 322va
279 Visitatio Visitation Visitatio laudanda est quando fit cum quiete, cum caritate, cum pietate 322vb
280 Vita triplex Life is triple nature, gratie, et glorie. De prima, dicitur Gen. 2[:7]: Inspiravit in faciem ejus spiraculum vite 323ra
281 Vita ista This Life Vita ista Christus tria exercuit. Nam mendicauit vt sic alliceret ad amorem paupertatis 324ra
282 Unum One In uno notatur coniuncto siue conglutinatio deliciosa, Psal. [132:1] 324va
283 Vocare To Call Aliqui inuitantur per humanam predicacionem, aliqui trahuntur per internam inspiracionem 325ra
284 Xpc [Christus] Christ Christus comparatur luci. Nam sicut lux habet puritatem in substantia, speciositatem in forma 325vb